Redacteur: Geertje Hek
G.M.Hek at uva.nl
Eerder verschenen in Nieuw Archief voor Wiskunde, juni 2009, pp.134-135.
Naar een ander land verhuizen is een ingrijpende gebeurtenis. Nadat Said El Marzguioui in de zomer van 2003 vanuit Marokko naar Nederland kwam, heeft hij erg getwijfeld of hij wel de juiste beslissing had genomen. Hij moest wennen aan de cultuur, het weer en het landschap en hij moest van alles gaan leren. De taal, de normen en waarden, zelfs zijn rijbewijs moest hij opnieuw behalen. Hoewel dit alles zeker niet makkelijk was, was het de moeite waard. Op 18 februari 2009 sloot Said zijn aio-tijd aan de UvA succesvol af met de verdediging van zijn proefschrift Fine aspects of pluripotential theory. En bovendien voelt hij zich inmiddels beter thuis in Nederland dan in Marokko.
Pluripotentiaaltheorie en de pluri-fijne topologie
Van zijn promotor Jan Wiegerinck kreeg Said de opdracht om de eigenschappen
van de zogenaamde pluri-fijne topologie te doorgronden. Said
legt uit dat deze topologie voortkomt uit de pluripotentiaaltheorie,
die op haar beurt kan worden beschreven als het bestuderen van de
plurisubharmonische functies op de complexe vectorruimte
Cn. Dergelijke functies zijn in vele opzichten
analoog aan convexe functies. Een functie f op de reële
lijn heet convex als de tweede afgeleide van f positief is. De
vergelijkbare eis voor een plurisubharmonische functie is dat de
zogenaamde complexe Monge-Ampere operator positief moet zijn.
Vallen en opstaan
Kers op de taart
Het oplossen van Fugledes probleem, en daarmee het begrijpen van de
pluri-fijne topologie, maakte het mogelijk om de theorie van fijne
plurisubharmonische functies in pluri-fijne open verzamelingen te
ontwikkelen. Deze vorm van pluripotentiaaltheorie is veel lastiger
dan de gewone, want er zijn geen oneindige compacta, waardoor de
gebruikelijke redeneringen niet opgaan.
De verzameling waarin een gewone plurisubharmonische functie min oneindig wordt, kom je op veel plaatsen in de wiskunde tegen en wordt de pluripolaire verzameling genoemd. Pluripolaire verzamelingen zijn ingewikkeld van structuur en vertonen een merkwaardig verschijnsel. Dankzij de theorie van fijne plurisubharmonische functies heeft Said veel vooruitgang geboekt in het begrip van de eigenschappen van pluripolaire verzamelingen.
In de zomer van 2008 bewees Said dat een fijne plurisubharmonische functie altijd continu is ten opzichte van de pluri-fijne topologie. Zijn promotor vond het een zeer belangrijke doorbraak en moedigde hem bijna dagelijks aan om na te denken over de mogelijke gevolgen en toepassingen van het resultaat. Inderdaad, kort daarna bewees Jan Wiegerinck dat de verzameling waarop een fijne plurisubharmonisch functie min oneindig wordt pluripolair is, een resultaat dat Said niet haalbaar achtte. Deze doorbraak vormde de kers op zijn promotietaart, want met dit tweede belangrijke resultaat was het schilderij compleet. De grondslagen van een nieuwe theorie waren nu echt gelegd.
Een bijzondere baan
Said vindt het aio-schap een bijzondere baan. Naast het verrichten van
onderzoek volg je ook cursussen in binnen- en buitenland, waar je
vakgenoten ontmoet en leert hoe ze wiskunde bedrijven. Ondanks de
cultuurverschillen en taalbarrière begrijp je elkaar heel goed
omdat de taal van de wiskunde universeel is. Said ging dan ook graag
naar een zomerschool of conferentie: omdat er zo weinig mensen zijn
met wie je je wiskundige ideeën kunt uitwisselen, voelt de kring
van vakgenoten vaak als een familie.
Said heeft naast zijn onderzoek ook met veel plezier lesgegeven aan studenten van alle niveaus, van eerstejaars- tot en met masterstudenten. In het begin besteedde hij heel veel tijd aan het voorbereiden van de lessen. Hij had de Nederlandse taal pas geleerd en wilde helder kunnen uitleggen en geen taalfouten maken. Zoveel voorbereiding bleek echter niet nodig: de studenten begrepen hem goed en waardeerden het zeer dat hij lesgaf in het Nederlands. Het onderwijs geven vond hij belangrijk, omdat hij zo zijn wiskundige kennis kon overdragen. Maar hij heeft er zelf ook heel veel van geleerd. De vaardigheden van het lesgeven, de Nederlandse taal en, niet te vergeten, wiskunde. Veel wiskundige begrippen begreep hij pas echt toen hij ze aan de studenten moest uitleggen.
Wiskunde was mijn redding
Zoals gezegd, voelt Said zich inmiddels beter thuis in Nederland dan
in Marokko. Hij is dankbaar voor de vele hulp die zijn promotor Jan
Wiegerinck hem gaf bij het ‘inburgeren’. Hij is er echter
van overtuigd dat de wiskunde zijn echte redding was. Had hij
bijvoorbeeld rechten of economie gestudeerd, dan had hij de
Nederlandse taal uitstekend moeten beheersen om zover te komen als hij
nu gekomen is. Hij kent veel mensen die in Marokko zijn afgestudeerd
maar in Nederland geen diploma konden halen vanwege de
taalbarrière. Tot slot vertelt Said nog dat Nederland ook in
belangrijke mate van Marokko verschilt in de toekomstperspectieven
voor gepromoveerden. In Marokko kom je meestal maar moeilijk aan een
baan na je promotie. Hier zijn er zeker voor gepromoveerde wiskundigen
prima vervolgbanen te vinden. Zelf werkt Said sinds 1 oktober 2008 als
credit risk analist bij ABN AMRO. Er komt redelijk wat wiskunde bij
zijn nieuwe functie kijken en bovendien beschikt hij als wiskundige
natuurlijk over de bekende vaardigheden die hard nodig zijn in de
financiële wereld, zoals analytisch denken, ruimtelijk inzicht en
abstractievermogen. En hoewel hij de pluri-fijne topologie niet kan
toepassen om winst voor de bank te maken, is hij er voorlopig wel op
zijn plaats!